Yöneten ve yönetilen ortasında irtibata ve işbirliğine dayanan kamuda halkla ilgiler çalışmalarında bağlantı değerli? Kriz periyotlarında irtibatın nasıl kurulması ve sürecin nasıl yönetilmesiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Dr. Nejla Polat, demokratik idarelerde tercih edilen irtibat modelinin iki taraflı simetrik model olduğunu söyledi. Krize sahip çıkılmasının ehemmiyetini hatırlatan Polat, vaktinde müdahale ve sağlam haber kaynağı olmanın kriz idaresinde tesirli olduğunu kaydediyor.  

Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Halkla Alakalar ve Tanıtım Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Nejla Polat, kamuda halkla münasebetlerde irtibatın yapısını kıymetlendirdi. 

Yöneten ve yönetilen ortasında bağlantıya ve işbirliğine dayanan kamuda, halkla alakalar çalışmalarında bağlantının yapısının iki taraflı olması gerektiğini tabir eden Polat, “Kamu kurumlarının en kıymetli misyonu, kamu faydası sağlayacak faaliyetlerde bulunmak, maksat kitlelerin gereksinim ve beklentilerini tespit ederek bu gereksinimlerin giderilmesine yönelik devamlı ve istikrarlı biçimde kamu hizmeti sunmaktır. Münasebetiyle maksat kitlelerle diyaloğa dayalı bağlantı kurma ve sürdürme; karşılıklı anlayışı, uygun niyeti, itimadı tesis etme ve müdafaa; kamu faydasına hizmet etme; gaye kitlelerin takviyesini alma unsurları etrafında kamusal halkla ilgilere ihtiyaç vardır” dedi.

Kamuda halkla bağlar modelleri

Bilgi ve irtibat teknolojilerinin gelişmesi, bilgiye erişimin kolaylaşmasıyla birlikte, kamuda halkla münasebetler faaliyetlerinde, iki istikametli simetrik modelin daha uygun hale geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Nejla Polat, tarihi süreçteki irtibat modellerini de şöyle sıraladı: 

Basın Ajansı/Tanıtım Modeli: Kaynaktan alıcıya yanlışsız tek taraflı ileti iletiminin kelam hususudur. Bildirisi oluşturan bilgilerin doğruluğunun tartışılabildiği bağlantı modelidir. 

Kamuyu Bilgilendirme Modeli: Tek istikametli bildiri iletimi sürecini kapsamasına karşın, maksat kitlelere tam, yanlışsız ve eksiksiz bilgilerin ulaştırıldığı bağlantı modelidir. Kuruluşların basın sözcülerini çağrıştıran faaliyetlerde bulunurlar. 

İki İstikametli Bilimsel İkna Modeli: Hedef kitlelerin kurumu desteklemesine ve kurumun bakış açısını benimsemesine yönelik ikna edilmesini amaçlayan çift taraflı bildiri akışının bulunduğu modeldir. Halkın dayanağını kazanabilmek için davranışlarla ilgili araştırmalar ve toplumsal bilim teorilerinden yararlanılır.  Fakat edinilen bilgiler doğrultusunda kuruluşun siyasetini değiştirmesi kelam konusu olmadığından ötürü asimetriktir. 

İki Taraflı Simetrik Model: Kurum ve maksat kitleleri ortasında karşılıklı diyalog ve uzlaşma kültürüne dayanan, amaç kitleden gelen geri bildirimin kurum tarafından değerlendirildiği, kurumun siyasetine taraf verdiği iki taraflı irtibat modelidir. Savunucuları teorisyenler ve eğitimcilerdir. 

Kamuyu bilgilendirme modeli yetersiz

Kamu kurumlarında en çok kullanılan irtibat modelinin kamuyu bilgilendirme modeli olduğunu belirten Polat, “Bu modelde kurumlar kendileri ve faaliyetleri hakkında amaç kitleleri bilgilendirirler. Tek istikametli bir bilgi akışı kelam bahsidir. Kamuyu bilgilendirme modeli kamu kurumlarının tanıtımı açısından kıymetli rol oynayabilir, lakin gaye kitlelerin tanınması konusunda yetersiz kalmaktadır. Burada devlet idaresinde vatandaşa hakikat tek istikametli bilgi akımının olduğu ve vatandaşların katılımcılık açısından pasif halde bulunduğu görülmektedir” dedi.

Kamu kurumlarında, bir mevzuda kamuoyunu ikna edip, onların isteğini almak için vakit zaman bilimsel ikna yolu de kullanıldığını belirten Nejla Polat,  “Bilimsel ikna tekniği ile kamuoyunun tavır ve davranışlarının değiştirilmesi, geliştirilmesi yahut pekiştirilmesi hedeflenir. Emele ulaşmak için de birbiriyle örtüşen duygusal ve mantıksal yollara başvurulur. Lakin kurumun siyasetini belirlemede kamuoyunun fikri kıymetli değildir. Bu nedenle bilimsel ikna tekniği eleştirilmektedir” formunda kıymetlendirdi. 

Çift istikametli irtibat hayata geçirilmeli 

Polat, günümüzde demokratik idare anlayışının hakim olduğu ülkelerde, kamusal halkla bağlantılar açısından daha fazla tercih edilen bağlantı modelinin iki istikametli simetrik model olduğunu kaydederek, “Bu model yönetenler ve yönetilenler ortasında karşılıklı fayda, inanç ve diyalog oluşturma gayesine hizmet ettiği için tercih edilmektedir. Vatandaşlardan devlete geri bildirimin sağlandığı iki taraflı münasebettir. Bu ilgi vatandaşların görüşlerinin alınmasını, bilgi muhtaçlığının tedarik edilmesini gerektirmektedir” diye konuştu.

Yöneticilerin uzlaşmacı ve hesap verebilir olması beklenir

Demokrasilerde yöneticilerin uzlaşmacı, saydam, hesap verebilir, etik ve sorumlu bir idare anlayışı içerisinde davranmalarının beklendiğini vurgulayan Polat, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Halkın direkt iştirakini sağlama ya da onayını alma konusunda değerli bir aracı fonksiyonu yüklenen halkla alakalar irtibatı; açıklık, saydamlık unsurlarıyla yurttaşları bilgilendirerek onların inancını ve dayanağını sağlamada en tesirli yoldur. Tesirli bağlantı için gerekli olan iki taraflı simetrik bağlantı üslubunun benimsenmesi, katılımcılığın sağlanması, çift istikametli irtibat ile farklı çıkarlara sahip amaç kitleler ortasında ortak yer oluşturulması halkla bağlar yolu ile mümkün olmaktadır. 

Ayrıca kamunun beklentilerinin tespit edilmesi ve muhtaçlıklarının giderilmesi, yönetenler ve yönetilenler ortasındaki bağlantının sağlanması, kamuoyunun çeşitli hususlara ait farkındalığının sağlanması ve şuur seviyelerinin geliştirilmesi açısından da değerlidir.” 

Bilgi gereksinimi karşılanmazsa, gerçek dışı bilgi artar

Özellikle kriz devirlerinde bilgiye daha fazla gereksinim duyulduğuna ve kamuoyunun hakikat ve süratli olarak bilgilendirilmesi kıymet kazandığına işaret eden Polat, “Kriz devrinde kamuoyunun bilgi muhtaçlığının karşılanmaması, gerçek dışı bilgilerin yayılma suratını artıracak ve kriz irtibatını yönetmek güçleşecektir. Vaktinde müdahale ile çelişkiden uzak ve yetkililer tarafından yapılan açıklamalar, mevcut bilgiyle idarenin krize yaklaşımının anlatılması, krize sahip çıkılması, muteber haber kaynağı olmanın temel şartlarıdır. Kriz devrinde medyanın ve başka muhatapların inancına ve takviyesine her zamankinden fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Yanlış ya da eksik bilgi, medyanın sonraki gelişmelere duyarsız kalmasına neden olur, gaye kitleyle buluşmayı ve sarsılan inancın tekrar oluşturulmasını güçleştirir” dedi.  

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı