Otizm teşhisinin 3 yaşından evvel konulması gereken bir bozukluk olduğunu kaydeden Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, otizmin iki temel belirtisinin toplumsal ve iletişimsel bozukluk olduğuna dikkat çekti. Otizm spektrum bozukluğunda birinci olarak karşılıklı gülümseme ve parmak takibi olmaması ile başlayabilen belirtilere dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, en erken teşhis koyulabilen periyotların 18 ay- 2 yaş civarında olduğunu söyledi. Kilit, otizm bozukluğunun kabul edilen en önde gelen tedavisinin özel eğitim olduğunu vurgulayarak ergoterapi ve lisan konuşma terapisinin de otizm tedavisinde epeyce kıymetli yeri olduğunu kaydetti.

Her sene Nisan ayı, tüm dünyada Otizm Farkındalık Ayı olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler’in 2007 yılında Dünya Otizm Farkındalık ayı ilan ettiği Nisan ayında 2 Nisan’dan başlayarak bir ay boyunca tüm dünyada otizmle ilgili bilinçlendirme çalışmaları yapılarak ve problemlere tahlil bulma yolları araştırılıyor.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nde bulunan Çocuk ve Ergen Gelişimi ve Otizm Merkezi (ÇEGOMER) Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, Otizm Farkındalık ayı kapsamında Otizm Spektrum Bozukluğu’na ait değerlendirmede bulundu.

Otizm spektrum bozukluğunun nörogelişimsel bir rahatsızlık olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Otizm spektrum bozuklukları, anne karnında beyin gelişim sürecinde yapısal ve işlevsel farklılıklardan kaynaklanan sebepleri poligonik olarak yani birden fazla genin tesir ettiği, onun dışında çevresel faktörlerin ortaya çıkış müddetinde ve şiddetinde az yahut çok tesir de bulunduğu öbür nörogelişimsel rahatsızlıklardan bir adedidir.” dedi.

Otizmin iki temel belirtisi: Toplumsal ve iletişimsel bozukluk

Spektrumun yelpaze yahut şemsiye manasına geldiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Bu bakımdan değerlendirdiğimizde, otizm spektrum bozukluğu, otizmin iki temel belirtisi olan; toplumsal ve iletişimsel bozukluk ve hudutlu ilgi alanlarının farklı bireylerde, farklı şiddetlerde, farklı halde kendini ortaya koyduğu bir bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğu, farklı poliklinik tabloların ortaya çıktığı, birden fazla ve çok sayıda hastanın bir ortaya geldiği bir rahatsızlık manasında kullanılmaktadır.” dedi.

Otizm, bipolar ve şizofreniye nazaran genetik geçişe sahip

Günümüzde otizmin, fonksiyonellik seviyesine nazaran düşük işlevselden yüksek fonksiyonelliğe kadar ya da şiddetine nazaran yüksek şiddetliden düşük şiddetliye kadar olmak üzere sınıflandırıldığını tabir eden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Otizm spektrum bozuklukluları, yüzde 90’a varan genetik geçişiyle psikiyatrik rahatsızlıklar ortasında bipolar bozukluk ve şizofreninden bile daha fazla genetik geçişe sahip olan bir rahatsızlıktır.” dedi.

40 yaş üzerinde anne olmak riski artırıyor

Otizmin çevresel faktörlerine işaret eden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Çevresel faktörler olarak doğum öncesinde, hamilelik sırasında, doğum sırasında ve doğum sonrasında olan birçok etmen gözden geçirilmiş ancak günümüzde çevresel faktörler olarak en tesirlisi annenin 40 yaşını aşmış olması olarak görülmektedir.” dedi.

En erken teşhis 18 ay-2 yaş civarında oluyor

Otizm spektrum bozukluklarında birinci olarak karşılıklı gülümseme ve parmak takibi olmaması ile başlayabilen semptomların olduğunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, en erken teşhis koyulabilen dönemlerin 18 ay- 2 yaş civarında olduğunu söyledi.

Sosyal bağlantı ve konuşmayla ilgili problemler ortaya çıkıyor

Otizm spektrum bozukluğu semptomlarının iki ana başlık altında incelenebileceğini söz eden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Özellikle toplumsal irtibat ve konuşmayla ilgili badireler sayılabilir. Konuşmanın hiç olmaması, hiç göz teması kurmama, ismine seslenildiğinde bakmama, öbür bireylerin farkında olmama, başka şahıslarla kelamlı yahut sözel olmayan bağlantı başlatmama, ortak dikkatin olmaması ve işaret parmağını kullanmama üzere semptomlar yer almaktadır. Unutulmamalıdır ki yukarda bahsedilen spektrum teriminden dolayı bu semptomlar çok düşük şiddetliden çok yüksek şiddetliye kadar kendini ortaya koyabilmektedir.” dedi.

Bir alanda takıntılı ve birebirlik konusunda ısrarcı olurlar

Otizm bozukluğunda sonlu ilgi alanlarının dikkat alımlı olduğunu tabir eden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Otizmli bireylerin bilhassa bir alanda takıntılarının olduğu, birebirlik konusunda ısrarları olduğu, günlük ve anlık değişiklikleri mekânsal zamansal olarak kabul etmedikleri dikkat çeken özellikleridir. Otizmli bireylerde stereotipik hareketler denilen kanat çırpma ya da kendi etrafında dönme usulünde davranışlar da ortaya çıkabilmektedir. Otizmli bireylerde, sebepsiz ağlama ve gülme atakları görülebilmektedir.” dedi.

En önde gelen tedavi, özel eğitim

Otizm bozukluğunun kabul edilen en önde gelen tedavisinin özel eğitim olduğunu vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Otizm teşhisi koyduğumuz andan itibaren özel eğitime direkt göndeririz. Onun dışında ergoterapi ve lisan konuşma terapisi de otizm tedavisinde epeyce kıymetli yer almaktadır. Son periyotlarda uğraş terapileri ve davranışçı teknikler de otizm terapileri ortasında kendini göstermektedir.” dedi.

Teşhis 3 yaşından evvel konulmalıdır

Otizm teşhisinin, 3 yaşından evvel konulması gereken bir bozukluk olduğunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Bazı çocuklarda 18 ay- 2 yaşa kadar olağan bir gelişimin olduğundan bahsedilirken, kimi çocuklarda baştan itibaren lisan gelişiminin olağan olmadığı da görülebilmektedir. Otizmin genel manada baktığımızda bedensel bir duruş farklılığından bahsedilmemekle birlikte parmak ucunda yürümek, otizmde spesifik olarak görülen semptomlardan bir adedidir. Otizm teşhisini en sıklıkla 18 ay civarında koyabilmekteyiz. Otizm teşhisi bundan daha evvelki vakitlerde da konulabilmektedir. Teşhis konulduktan sonra vakit kaybetmeden tedaviye başlanması son derece kıymetlidir.” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı