2022 yılı üçüncü çeyrek büyümesini kıymetlendiren EBSO Lideri Nadir Yorgancılar, “Ekonomide global seviyede yavaşlamanın hatta stagflasyon eğilimlerinin belirginleştiği, Türkiye’de ise enflasyonun her ay kendi rekorunu kırdığı bir konjonktürde üçüncü çeyrek büyüme dataları beklentilerle uyumlu gelmiştir.
Enflasyondan korunmak gayesiyle vatandaşların talebini öne çektiği, canlı dış turizmin katkı verdiği Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrekte, yavaşlama görülse de, iktisat yüzde 3,9 oranında, yılın birinci dokuz aylık kısmında ise yüzde 6,2 oranında büyümüştür. Fakat, geçen yılın birebir çeyreğine nazaran büyüyen iktisat 2022 yılının ikinci çeyreğine nazaran ise binde bir oranında daralmıştır. Yılın son çeyreğinde de bu eğilimin devam etmesi mümkünlüğü yüksektir. Münasebetiyle, iktisatta bir makas değişimi yaşanmaktadır. 2023 yılının birinci çeyreğinde tüketim çekişli yapay bir büyüme yaşanacak olsa da hayli şiddetli bir 2023 yılı bizi beklemektedir” dedi.
Başkan Yorgancılar, “PMI datalarının de desteklediği üzere iktisadın üçüncü çeyrekte yavaşlamasının gerisinde endüstrinin adeta durma noktasına gelerek lakin binde üç büyümesi ve yüzde 14,1 oranında küçülen inşaat bölümü bulunmaktadır. Tarım bölümünde üretimin en büyük kısmının yapıldığı üçüncü çeyrekte büyümenin yüzde 1,1 oranında yani nüfus artış suratının gerisinde kalması kelam mevzusudur. Dalın birinci iki çeyrekte küçüldüğü de dikkate alındığında tarım ve besin alanında problemlerin derinleşmesi kaçınılmaz görünmektedir. Yılın tamamında iktisadın uzun periyot ortalamasına yakın yüzde 4-5 dolaylarında büyümesi olasıdır” diye konuştu.
Başkan Yorgancılar ayrıyeten “Üçüncü çeyrekte özel tüketim yüzde 22,4, kamu tüketimi yüzde 8,5 oranında büyüyerek, iktisada katkı koymaya devam etmiştir. Özel tüketimdeki yüksek oranlı büyümenin gerisinde bilhassa sağlam (29,9) ve yarı sağlam tüketim malları (21,8) talebindeki artış bulunmaktadır. Bu da vatandaşların enflasyondan korunmak hedefiyle talebi öne çekmelerinden kaynaklanmaktadır.
Yılın üçüncü çeyreğinde yatırımların ise yüzde 1,3 oranında gerilediği görülmektedir. Fakat, bu gerileme daha çok inşaat yatırımlarının gerilemesine bağlı olmuştur. Üçüncü çeyrekte inşaat yatırımları yüzde 19,9 oranında gerilerken makine ve teçhizat yatırımları yüzde 14,3 oranında artmıştır. Öbür taraftan yüksek oranlı kur artışına karşın üçüncü çeyrekte mal ve hizmet dış ticaretinin iki cephesi de yani ihracat (12,6) ve ithalat (12,2) yakın oranda büyümüştür. Bununla birlikte yılın 9 aylık kısmında mal ve hizmet ihracatının yüzde 14,5, ithalatının ise 6,9 oranında büyümesi sevindiricidir” diye konuştu.
Pandemi sonrasında sanayi bölümünün epey düzgün bir büyüme performans gösterdiğini ve 2020 yılının üçüncü çeyreğinden 2022 yılının ikinci çeyreği dahil geçen 8 çeyrekte ortalama yüzde 13,9 üzere takdire şayan bir büyüme performansı yakaladığına ve istihdamını bir milyon 356 bin kişi artırdığına dikkat çeken Nadir Yorgancılar, “Ancak, geçen yılın üçüncü çeyreğine nazaran dal yalnızca binde üç büyürken ve bir evvelki çeyreğe nazaran yaşanan yüzde 2,2 seviyesindeki küçülme ve 107 bin kişilik istihdam azalışı bizleri tasaya sevk etmiştir.
Sanayi kesimimiz bugün krediye erişimdeki sıkıntılar, maliyetlerdeki artışlar, kurun rekabetçi olmaktan uzaklaşması, büyük pazarlarımızdaki resesyonist eğilimler ve yavaşlayan dış talep nedeniyle çoklu bilinmezler ile karşı karşıyadır. Buna ek olarak, 2023 yılı içinde EYT düzenlemesi ve enflasyon muhasebesine geçilmemesinden kaynaklı bir mağduriyet ile de karşı karşıyadır. O nedenle de, üretimi ve istihdamı destekleyecek yeni adımlara hemen gereksinim bulunmaktadır” tabirini kullandı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
